|
MUZEJ MACURA Zenit 1, Zemunska bb, Novi Banovci, Srbija
Tel: 064 472 96 29
E mail: muzejmacura@gmail.com (muzej)
radno vreme: subota i nedelja od 12h do 18h
radimo od 1. maja do 1. oktobara (obavezno zakazivanje termina poseta) |
|
MUSEUM MACURA Zenit 1, Zemunska bb, Novi Banovci, Serbia
Telephone: 381 64 472 96 29
E mail: muzejmacura@gmail.com (museum)
working hours: sathurday and sunday from 12h to 18h
1. may - 1. october (visits must be announced) |
|
20°17'45.18"E 44°56'18.58"N
Navigations: 44.938484°, 20.295896°
(Latitude: 44.938484° Longitude: 20.295896°) |
|
O MUZEJU 23 kilometra severozapadno od Beograda, u Sremu, na desnoj obali Dunava, dva kilometra nizvodno od Novih Banovaca, niklo je veliko sivo geometrijsko telo - “čudo” koje meštani već zovu “kućom bez prozora” i “kućom bez krova”. Svi tamo znaju da je tu “neobičnu kuću sagradio Macura”, ali retko kome “pada-na-pamet” da se radi o muzeju.Dok se ne pročuje. A pročuće se, uskoro, nadaleko. Jer reč je o velikoj neobičnosti - znatno većoj od izgleda kuće: Vladimir Macura, rođen 1965. u Erveniku, blizu Knina, preko Beča - gde živi od 1986 - došao je u Nove Banovce da tu podigne MuzejMacura! Kuća se sa (zasad) prašnjavog seoskog puta doživljava kao masivni zatvoreni ku bus koji liči na uvećan i skraćen kjubrikovski monolit. Tek kad se priđe bočno, otkriva se meandar koji gmiže prema Dunavu da bi jednim nižim odlomljenim komadom zinuo prema “lepoj plavoj” vodi. Taj oblik je štapićem po zemlji nacrtao beogradski arhitekta Ivan Kucina, in situ, tokom jednog razgovora s Macurom: “Meandar, meandar želim!” - zatražio je Vladimir. “Ovakav?” - upitao je Ivan. “Da, takav!” Onda je Kucina uzeo olovku i papir, Macura zasukao rukave i sabrao radnike, pa je nikao kniferovski oblik koji se iz vazduha može čitati i kao slovo m. MuzejMacura će prvenstveno funkcionisati kao institucija zadužena za čuvanje, proučavanje i izlaganje umetničkih i istorijskih predmeta iz zbirke njegovog osnivača. Iako je uža i šira javnost već bila u prilici da se fragmentarno ili generalno upozna sa njenim osnovnim sadržajem, tek će sad biti omogućena detaljnija stručna i komparativna analiza ovog nadasve intrigantnog istorijsko-umetničkog i kulturološkog materijala. A on se može - mada je dnevno podložan dinamičnim promenama karakterističnim za sve zbirke u nastajanju - razvrstavati kombinacijom najraznorodnijih kodova. Na primer, hibrid geopolitičkog, nacionalnog, istorijsko-umetničkog i hronološkog pristupa iznedrio bi podelu na ove celine: zenitizam, yugo-dada, ruski i poljski konstruktivizam, srednjoevropske avangarde, beogradski nadrealizam, EXAT 5I, Gorgona, visoka moderna, konceptualna umetnost, bečki akcionizam, vojvođanska neoavangarda, minimalizam, Grupa šest umetnika, Grupa šestorice umetnika... Dok bi morfološko-funkcionalni pristup uslovio podelu na: slike, skulpture, stolice, objekte, instalacje, video radove, fotografje, crteže, knjige umetnika, pisma, projekte, predmete primenjene umetnosti, knjige, časopise... I tako dalje. Površina MuzejaMacura je oko 650 m2. Izložbeni prostor je na dva nivoa, a muzej ima depo, stambeno-radni prostor i kafe-bar sa prodajnim pultom i sanitarnim čvorom. Okolo je park (in progress) koji se od jednog mesta strmo spušta prema Dunavu, sa voćnjakom, parkovskim skulpturama i rezidencijalnim objektima za goste. Voćnjak ima karakteristike posebne muzejske zbirke, jer sadrži sadnice sorti jabuka koje se odavno više ne gaje sistematski. Prostor je ograđen i ima sopstveni parking. MuzejMacura će funkcionisati i kao kulturni centar. Tu će se izvoditi najrazličitiji pojedinačni i grupni perforfmansi, održavati koncerti, pozorišne predstave te filmske i video projekcije, organizovaće se tribine, predavanja, tematski susreti i razgovori... A umetnici i istoričari umetnosti će biti u prilici da kraće ili duže rezidencijalno borave u Muzeju Macura. Vladimir Macura želi da adresa njegovog muzeja bude Zenit 1 Zašto? Čak je i svog psa - koji je rastao zajedno sa “neobičnom” novobanovačkom kućom - nazvao Zenitom. O čemu se tu radi? Pre više od 80 godina, Ljubomir Micić je počeo da sanja o Zeniteumu. O Zeniteumu u Beogradu! I nije taj san ostvario. Kada sam prvi put ugledao sivi Macurin kubus - a on se vidi već sa autoputa Beograd-Novi Sad - pomislio sam, eto, da se jedan drugi san, jednog drugog neobičnog čoveka, tu neobično realizovao. U Novim Banovcima, 23 kilometra od Beograda. San, koji je Macura sanjao dvadesetak godina: od Ervenika, preko Ljubljane i Beča, do Beograda. Koji minut kasnije, kada sam rukom krenuo da opipam čudni zatvoreni meandar, učinilo mi se da pomalo dodirujem i Micićev san. Beogradski nadrealizam Osim Rista Ratkovića, Oskara Daviča, Dušana Matića i Vaneta Živadinovića-Bora, svi naši nadrealisti bili su rođeni Beograđani. Većinom su se tokom I svetskog rata - budući nedorasli za front - školovali u Parizu, o trošku francuske vlade. Grupa se formirala tokom treće decenije XX veka. Jezgro su činili Marko Ristić, Milan Dedinac i Aleksandar Vučo, a u početku je tu negde bio i Rastko Petrović. Pa čak i Tin Ujević. Grupisali su se oko beogradskih časopisa Putevi, Svedočanstvo, 50 u Evropi i Večnost, proučavali tekstove o psihoanalizi i osluškivali vesti iz Pariza. Kad je tamo 1924. objavljen Manifest nadrealizma, Marko Ristić je napisao: “... krajem oktobra izašla je Bretonova knjiga Manifeste du Surréalisme i ona markira početak novog juriša u tom romantičnom, idealističkom Krstaškom Ratu, gde se mašta, i obmana, oslobođena radi svih unutrašnjih snaga čovečijeg duha, bore za svoje sopstveno oslobođenje.” Grupi se priključuju Dušan Matić, Mladen Dimitrijević i Koča Popović i veze s Bretonom jačaju: Matić ga sreće u Parizu 1925, a Marko Ristić se s njim redovno viđa krajem 1926. i početkom 1927. Prilaze Moni de Buli, Risto Ratković i Slobodan Kušić, koji će se usput negde odvojiti, te Oskar Davičo, Đorđe Kostić, Đorđe Jovanović, Vane Živadinović-Bor, Radojica-Noe Živanović, Branko Milovanović i Petar Popović. S njima je bio i Nikola Vučo. Decembra 1929, kad je predloženo ozvaničenje pokreta, u grupi su bila trinaestorica članova. Osnivački sastanak održan je u stanu Aleksandra Vuča, u Beogradu, u Kneginje Ljubice broj 1. Priča se da je Davičo poneo pištolj, ali da ga je Đorđe Kostić sprečio da puca. 1930. nadrealistička grupa objavljuje poetsko-filozofski almanah Nemoguće-L’impossible, 1931. Dušan Matić, Đorđe Kostić, Oskar Davičo, Koča Popović i Radojica-Noe Živanović pokreću publikaciju Nadrealizam danas i ovde, a 1932. Vane Živadinović-Bor u saradnji sa Markom Ristićem objavljuje knjigu Anti-Zíd - prilog za pravilnije shvatanje nadrealizma. Insistirali su na kolektivnom radu i automatizmu, sastavljali kolaže i asamblaže, proizvodili fotograme, prepuštali se slobodnim asocijacijama pred fotografijama starih zidova... 1933, posle cenzure časopisa Nadrealizam danas i ovde na osnovu Zakona o zaštiti države te posle hapšenja Oskara Daviča, Đorđa Jovanovića, Đorđa Kostića i Koče Popovića, beogradska nadrealistička grupa se raspala i njen dalji rad je bio obustavljen. Zenitizam Braća Micić - Ljubomir (1895-1971) i Branko Ve Poljanski (1898-194?) - pokrenuli su 1921. u Zagrebu časopis Zenit i do sredine 1923. objavili 24 broja ove Internacionalne revije za umetnost i kulturu. Ljubomir Micić, glavni urednik u doslovnom smislu, seli potom uredništvo u Beograd, ali će se 25. broj, prvi beogradski, pojaviti tek 1924, sa zaglavljem: Voimja zenitizma. Osmobroj 26-33 i još dva broja iz 1924. nose specifikaciju: Međunarodni časopis. Kalendar nove umetnosti i savremenog života, a dva iz 1925. i šest iz 1926: Međunarodni časopis. 43. broj - ispostaviće se i poslednji - iz decembra 1926, zabranjen je s obrazloženjem da se tekstom Zenitizam kroz prizmu marksizma “širi komunistička propaganda”. Zenit je tokom šest godina izlaženja menjao svoju avangardnu i ideološku fizionomiju. Krenuo je veoma široko, ekspresionistički, da bi se već od šestog broja - posle Manifesta zenitizma koji juna 1921. potpisuju Ljubomir Micić, Ivan Goll i Boško Tokin - programsko polje počelo radikalno sužavati. Ključna reč, barbarogenij, nikad do kraja defnisana, lutala je od ničeanizma do slavenofilstva i od antropozofije do komunizma, postajući sve namrgođenija, sve antievropskija, sve balkanskija i sve srpskija, ali je časopis izgledom ostao u okvirima ekspresionističko-kubističko-futurističke sinteze uz jak i narastajući konstruktivistički pečat. Kroz Zenit su prošle ličnosti gotovo cele moderne naše književnosti, nezadržavši se u toj firmi dugo zbog nesporazuma ličnih”, a Ljubomir Micić je bio u komunikaciji sa mnogim evropskim avangardnim vođama, časopisima, pokretima i umetnicima: od Herwartha Waldena do Filippa Tommasa Marinettija, od nemačkog Der Sturma i holandskog De Stijla do mađarskog Ma i praškog Diska, od ekspresionizma do ruske avangarde, od Lászla Moholy-Nagya i Avgusta Černigoja do El Lissitzkog i Alexandra Archipenka.. Gorgona Zagrebačka protokonceptualna grupa koje se irealizirala od 1959. do 1966. Josip Vaništa (1924), Julije Knifer (1924-2004), Radoslav Putar (1929-1994), Marijan Jevšovar (1922-1998), Dimitrije Bašičević - Mangelos (1921-l9S7), Matko Meštrović (1933), Ivan Kožarić (1921), Đuro Seder (1927) i Miljenko Horvat (1935) povremeno su se sastajali, razgovarali, dopisivali, upućivali jedni drugima “misli za pojedine mesece”, slali domaće zadaće i “anketna pitanja” i odgovarali na njih, išli u inspekcije godišnjih doba, priređivali izložbe u staklarskoj radnji koju su zvali Studio G, izdavali antičasopis Gorgona, aranžirali se, izvodili grupne i autokoreografske kretnje, nameštali, pozirali, fotografisali... Sve je to bilo prožeto humorom, dosjetkom i paradoksom modeliranim preuzimanjem terminologije i oblika društva od kojega su se svojim djelovanjem izolirali. Jugo-Dada Nakon što je oktobra 1920. u Pragu - gde je studirao slavistiku - sročio i izložio svoju teoriju orgarta, koja je prepoznata kao “originalni dadaizam”, Dragan Aleksić (1901-1958) je stupio u vezu sa bardovima Cabareta Voltaire: Tristanom Tzarom, Richardom Hülsenbeckom i Raoulom Hausmannom te s Kurtom Schwittersom, Walterom Mehringom i Maxom Ernstom i priključio se dadaističkom pokretu “kao prvi jugoslovenski predstavnik i balkanski vođa”. U njegovoj četi “našlo se nekoliko talenata: pok. Dragan Sremac, pok. Vido Lastov (prvi Rus koji je 1921. znao perfektno srpski), dr Slavko Stanić, Mihajlo S. Petrov (slikar), dr A. Milinković i drugi”. Aleksić je već od drugog broja pisao za Zenit, ali su nakon što je sredinom 1922. u Zagrebu osnovao dada-direktorijat i zatim objavio časopise Dada-Tank i Dada-Jazz tu saradnju Micići demonstrativno prekinuli i žustro objavili dva antidadaistička pamfleta Dada -Jok. Posle dadaističkih manifestacija u Osijeku i Vinkovcima te novembarske matineja u Subotici sa aktivistima tamošnjeg avangardnog mađarskog časopisa Ut (Put) Dragan Aleksić se seli u Beograd, gde će poslušati “apel Raoula Hausmanna na sve dadaiste sveta, da sačekaju jedno sto godina dok čovečanstvo dozre za njihovu elastičnost duha.” Radonja Leposavić
|
|
About the Macura Collection
Twenty-three kilometers north-east of Belgrade, in Srem, on the right bank of the Danube, two kilometers downstream from Novi Banovci, a big grey geometrical object has sprung up - this “marvel” that the locals already call “the house with no windows” and “the house with no roof “. Everyone there knows that “this funny house was built by Macura”, but few have an inkling that it is a museum.
Until the word gets round. And it will get round, soon enough, far and wide. For this is something highly unusual - rather more unusual than the appearance of the building: Vladimir Veljko Macura, born in 1965 in Brvenik, near Knin, has come, via Vienna - where he has been living since 1986 - to Novi Banovci for the purpose of having.
The Macura Museum built there! Viewed from the dusty village road, the house (for now) is received as a massive closed cube resembling a magnified, shortened Kubrick’s monolith. Only when you approach it from the side do you see a meander crawling towards the Danube, its lower branching of towards its “beautiful blue” waters. The Belgrade architect Ivan Kucina had drawn its shape in situ, in the course of a conversation with Macura:
A meander, I want a meander! ”Was Vladimir’s request. ‘Like this?”- Ivan asked. ‘Yes, just like that?”
Then Kucina took a pencil and a sheet of paper, Macura rolled up his sleeves and gathered workmen, and so the Knifer-like shape came into being, a shape that can be seen from the air like the letter. m. The Macura Museum will primary function as an institution entrusted with the task of preserving, studying and exhibiting art and historical objects from its founder’s collection. Even though both the general and the professional public have had the opportunity to get acquainted, either in fragmentary or general terms, with its basic content, only now will it be possible to conduct a detailed professional and comparative analysis of this highly intriguing historical artistic and collaterality material. And this material can be classified if even though it is subject to daily changes characteristic of all emerging collections using a combination of very diverse codes. For example, a hybrid geopolitical, national, historical artistic and chronological approach would create a classification into the following Wholes: zenitism, yugo-dada, Russian and Polish constructivism, Central European avant-gardes, Belgrade surrealism, EXAT 51, Gorgona, high modernism, conceptual art, Viennese actionism, Vojvodinian neoavant-garde, minimalism, the Six Artist Group. On the other hand, a morphological functional approach would entail a division into: paintings, sculptures, chair, objects, installations, video works, photographs, drawings, artists books, letters, projects, applied art objects, books, periodicals. .. And so on and so forth. The Macura Museum occupies an area of approximately 650m2. The exhibition area is on two levels, and the museum has a depot, residential-working area, and a café with a sales counter and plumbing. It is surrounded by a park (in progress), which, at one point, steeply descends towards the Danube, containing an orchard, park-type sculptures and residential premises for guests. The orchard has the character of a special museum collection, for it contains seedlings of various strains of apple that have long stopped being bred systematically. The entire area is surrounded by a fence and has its own parking space. The Macura Museum will function as a cultural centre as well. Various individual and group performances will be held there, as well as theatrical performances, film and video projections; panel discussions will be held there, as well as Thematic meetings and debates... Artists and art historians will have the opportunity to spend some time as residents of The Macura Museum. Vladimir Macura wants the address of his museum to be Zenit 1. Why? He has even named his dog - which has grown along with the unusual building in Novi Banovci - Zenit. What is this all about? More than 80 years ago, Ljubomir Micic started dreaming about Zeniteum. About Zeniteum in Belgrade! And he did not manage to make that dream come true. When I first saw Macura’s grey cube - and it can be seen from the Belgrade-Novi Sad highway already - I thought that another dream, of another usual man was realised in an unusual manner, In Novi Banovcy, 23 kilometres from Belgrade. A dream that Macura had dreamed for some twenty years: from Brvenik, via Ljubljana and Vienna to Belgrade. A few minutes later, when I was about to touch the strange closed meander, it seemed to me that I would be touching a hit of Micic’s dream as well. Radonja Leposavić. Museum Macura: Meander3 A painting on a Wall, a plan on a desk, a museum on the ground. The 1960s Meander artworks by Croatian artist Julije Knifer as a conceptual and formal outline, the architectural project by Belgrade architect Ivan Kucina drawn up in 2006 as a prelude to construction, and the unrelenting determination of the buildings owner Vladimir Macura, to conceive and construct a unique home to his art collection, which opened its doors to the public in spring of 2008. This might be a brief report on the dynamics and scenario behind an unexpected work of architecture standing out in Serbia. Seen at some distance from the highway E-75, this dark cubic architecture clearly stands out from the flat landscape, just as much as it differs from all types of buildings one sees along the road - housing blocks and houses, industrial warehouses, and cash-and-carry sheds. Unmistakably, this architecture is something else. Closer up, it is a modern building situated on a long and narrow parcel of land, set back from the dusty street, the young apple trees grove neatly laid out in front yard. Again, it stands out from its neighbors, but only with restraint and modesty of its geometric form, and planarity of its walls painted in fine shade of grey. Once past the unassuming gate. And approaching it sideways along the straight pebbled garden path, the building exudes simplicity and calm. It is in the economy of its formal expressing, and of its construction, that one finds the rationale of toms architecture, and clearly reads its functionality as a space for exhibiting avant-garde, modern, and contemporary art and design. At first, one sees no meanders. Equally, one sees no changes to the flatness of the land. But, the very moment when the building stays behind one’s back, the majestic Danube comes to the fore. The point of entry faces the landscape, back to back, the river and the flow into the Museum. The meander appears clearly in three dimensions in the building’s interior, gradually unfolding as one walks through. And, a final stop, a room on the first floor, its door to the left, just off the stairs, Meander3 looking our to the view beyond. Radonja Leposavić.
|